Theo Đông y, đậu đen vị ngọt, tính bình; vào tỳ, thận. Có tác dụng hoạt huyết lợi thuỷ, khu phong giải độc. Dùng cho các trường hợp vàng da phù nề, đầy trướng bụng ngực, gân cơ co cứng, viêm sưng do ngộ độc của thuốc men và hoá chất…
Chữa đau bụng dữ dội: đậu đen 50g, sao cháy hoặc sắc với rượu uống, có thể sắc với nước rồi pha thêm rượu vào uống.
Chữa lưng sườn bỗng dưng đau nhói: đậu đen 200g, sao vàng, ngâm rượu uống.
Chữa trúng phong cấm khẩu, không nói được, tâm phiền hoảng hốt, tay chân không cử động, đau bụng, đầy hơi, hoặc có lúc ngất đi rồi lại tỉnh: đậu đen lớn hạt, nấu bỏ bã lấy nước, cô thành cao để ngậm, dùng lâu ngày mới công hiệu.
Thương hàn thuộc về âm độc nguy cấp: đậu đen sao thơm, chế rượu vào, cho uống nóng. Nếu uống vào bị nôn ra thì cho uống lại, đến khi mồ hôi ra được thì thôi.
Trúng hàn: đậu đen sao cháy. Đang lúc còn nóng, chế rượu vào uống rồi trùm mền lên cho ra mồ hôi là khỏi.
Chữa bệnh cổ trướng, bụng trướng do ăn nhầm các loại cá độc: đậu đen sắc với nước uống lúc còn ấm.
Ngộ độc do ăn rau quả: đậu đen tán nhỏ, ngâm rượu, vắt lấy nước cốt nửa thăng.
Bất tỉnh do say rượu: đậu đen 1 thăng sắc lấy nước uống cho nôn ra thì khỏi.
Chữa phù thũng thở gấp, đại tiểu tiện bế gắt: giá đậu đen phơi khô sao giấm, đại hoàng sao đều lượng bằng nhau, tán bột, mỗi lần uống 2 đồng. Dùng rễ cỏ tranh, trần bì sắc làm thang để lợi tiểu.
Chữa thượng tiêu hỏa bức, khạc ra máu hay ứ máu buồn phiền, khô ráo, khát nước: đậu đen 1 vốc, tử tô 2 cành, ô mai 2 quả, nước 3 bát. Sắc còn 6 phần. Giã gừng sống lấy nước 1 chén, hòa vào và chia uống dần sau bữa ăn.
Trĩ ra máu: đậu đen xanh lòng, dùng bồ kết sắc lấy nước và tẩm một chốc. Sau đó đem đậu sao vàng, xát bỏ vỏ tán nhỏ, rán mỡ heo và luyện làm viên bằng hột ngô đồng, mỗi lần uống 30 viên với nước gạo tần mễ rất công dụng.
Đau đầu: đậu đen 3 phần sao hơi có khói, ngâm với 5 phần rượu, đậy kín 7 ngày rồi uống hết.
Đau lưng, xương sống đau nhức quá không cử động được: đậu đen xanh lòng 1 đấu, chia làm 3 phần sao, 1 phần luộc, 1 phần đồ chín, thêm 3 đấu rượu cho vào bình, dùng nồi lớn đổ nước vào mà chưng cách thủy nửa giờ. Để nửa tháng mới uống, uống nhiều hay ít tùy sức.
Mất ngủ: đậu đen nấu nóng cho vào 1 cái túi đen để gối đầu, khi nguội lại thay.
Bệnh đái tháo đường: Đậu đen tán nhỏ dồn vào một cái túi mật bò, phơi trong bóng râm 100 ngày, làm thành viên. Mỗi sáng uống 1 viên, uống hết là khỏi. Bài thuốc có tác dụng kinh trị chứng tiêu khát, mỗi ngày uống đến 1 thạch nước.
Hoặc dùng đậu đen, thiên hoa phấn. Hai vị đều nhau tán nhỏ khuấy hồ. Làm thành viên bằng hạt ngô đồng, mỗi lần dùng 70 viên, sắc với nước đậu đen uống mỗi ngày 2 lần rất công hiệu. Bài thuốc có tác dụng kinh trị tiêu khát do thận hư, rất khó chữa.
Kinh trị âm chứng bí phương: đậu đen bất cứ nhiều hay ít, sao già rồi đổ rượu vào, đậy kín lại cho khỏi bay mất hơi, chờ nguội uống rất hay.
Theo Phunutoday