Co thắt tâm vị là trạng thái hẹp , không giãn ra được của đoạn dưới thực quản, nơi tiếp giáp với dạ dày ,nguyên nhân là do tổn hại hay thiếu , thần kinh cơ (đám rối Auerbach) .
Dịch tễ học:
– Đây là 1 bênh hiếm gặp: 5- 10 dân/ 1 triệu dân /năm
– Bệnh mang tính chất di truyền
– Hay gặp ở người trẻ. Nếu ở người già có thể liên quan K thực quản 1/3 dưới.
– Thường xảy ra ở người lo âu, dễ xúc động.
Cơ chế
Khi ăn , cơ vòng đoạn cuối thực quản không giãn ra, làm cho thức ăn và nước bọt bi kẹt lại ở thực quản, không xuống dạ dày được. Lâu ngày đoạn thực quản trên cơ vòng giãn ra, các lớp cơ thực quản phát triển dày hơn.
Chẩn đoán xác đinh:
Cơ năng:
– Nuốt nghẹn:
• Là triệu chứng nổi bật và xuất hiện sớm nhất ngày càng tăng dần
• Thường ở thấp sau xương ức.
• Nuốt thức ăn nóng dễ hơn lạnh, ăn đặc dễ hơn lỏng.
– Ói:
• Liên quan đến tư thế , thường vào ban đêm do nằm
• Oí những thức ăn cũ ứ trong lòng thực quản.
• Có thể gây biến chứng viêm phổi hít.
– Đau ngực:
• Đau sau xương ức, lan sau lưng, lên vai, dưới hàm , cánh tay.
• Tăng khi uống thức ăn lỏng.
Thực thể: thường không có gì.
Cận lâm sàng:
– X quang thực quản cản quang:
• Thực quản dãn rộng , ứ đọng thức ăn ở đọan giãn.
• Đọan dưới thực quản giãm bị chít hẹp có hình củ cải, mỏ chim.
• Trường hợp nặng kéo dài: thực quản giãn + vặn xoắn như hình ảnh đại tràng sigma.
– Nội soi thực quản:
• Tâm vị chít hẹp, niêm mạc chung quanh mềm mại, có thể có viêm thực quản.
• Giúp chẩn đóan phân biệt K thực quản
– Chú ý:
Có thể chụp CT scan và đo áp lực thực quản , khảo sát nhu động thực quản nhưng không thực sự cần thiết.
Chẩn đoán phân biệt:
Cần phân biệt với nuốt nghẹn do bệnh xơ cứng bì, hẹp thực quản do các tổn thương lành tính, chèn ép thực quản từ ngòai vào , do ung thư 1/3 dưới thực quản .
Biến chứng:
– Lóet thực quản do ứ đọng lâu ngày
– Viêm phổi, viêm khí phế quản do hít.
– Suy dinh dưỡng .
– 3-5% bị ung thư
Điều trị:
– Nong thực quản: bằng bóng hơi, bóng thủy ngân, bóng nước.
– Thành công 60%
– Biến chứng thủng thực quản 7%
Phẫu thuật:
– Chỉ định khi nong thất bại.
– Phương pháp: PT Heller: Cắt thực quản ngòai tâm vị
– Thành công 90% , tái phát < 6%
– Biến chứng: Trào ngược thực quản.
Theo Phunutoday
